Öğrenme Bozuklukları

Bir nöro-gelişimsel işlev olan öğrenme ve yaratıcılık için beyin ve sinir sisteminin sağlam çalışmasına ihtiyaç vardır. Beyin ve sinir ağının çocuk büyüdükçe değişimi nöro-gelişimsel işlevlerin artması ile öğrenme de gelişir. Öğrenmeye etki eden faktörler çok geniş bir değişkenler listesine sahiptir ve bireysel farklılıklar gösterir. Bu değişkenlerin etkileri nedeniyle zaman içinde bazı bireylerde anormallikler ortaya çıkabilir. Beyin ve sinir sisteminde ki gelişimsel bozukluklar nöro-anatomik bozuklukların bilişsel, akademik, davranışsal, duygusal, sosyal ve uyumsal işlevlerinin problemlerine bağlı olabilir. Bu problemler aslında psiko-fizyolojik işlevlerin yansımasıdır. Öğrenme bozuklukları nelerdir.

Öğrenme bozuklukları gelişimsel bir sorundur. Öğrenme ve algılama sorunu çocuğun doğumu ile başlar ve yaşam boyu sürebilen bir bozukluk olarak karşımıza çıkabilir. Dil gelişimi ve kullanımı, konuşma, okuma, yazma, matematik becerilerini etkileyen bir sorun olduğu için bireyin eğitimini, mesleğini, sosyal ilişkilerini, günlük aktivitelerini ve benlik saygısını etkileyebilir.

Son yıllarda akademik başarıyı olumsuz etkileyen; öğrenmeye, okuma-yazma ve aritmetik becerisine ilişkin bu güçlükler, “özgül öğrenme güçlüğü” adı altında ayrı ve yeni bir başlıkta değerlendirilmeye başlanmıştır.

Özgül Öğrenme Bozuklukları

Özgül Öğrenme Güçlüğü, bir çocuğun zekâsı normal ya da normalin üstünde olmasına rağmen, dinleme, düşünme, anlama, kendini ifade etme, okuma- yazma veya matematik becerilerinde yaşıtlarına ve zekâsına oranla düşük başarı göstermesidir.

Özgül öğrenme güçlüğü (ÖÖG); bireysel olarak uygulanan standart testlerde belirlenebilen heterojen bir bozukluktur. Bunlar okuma Bozukluğu, yazılı Anlatım bozukluğu, matematik bozukluğu ve başka türlü adlandırılamayan öğrenme bozukluğu alt grupları olarak sıralanabilir:

Okuma Bozukluğu (Disleksi) nedir?

Kişinin kronolojik yaşı, ölçülen zekâ düzeyi ve yaşına uygun olarak aldığı eğitim göz önünde bulundurulduğunda, okuma başarısı beklenenin önemli derecede altındadır. Öğrenme güçlüğü olan çocukların en kalabalık grubunu disleksili çocuklar oluşturur (ayrıntılı bilgi için web sitemizdeki disleksi konusuna bakınız).

Matematik güçlüğü veya Bozukluğu (Diskalkuli) nedir?

Kişinin kronolojik yaşı, ölçülen zekâ düzeyi ve yaşına uygun olarak aldığı eğitim göz önünde bulundurulduğunda, matematiksel becerileri beklenenin önemli ölçüde altındadır. Bu bozukluk, okul başarısını veya matematik becerileri gerektiren günlük yaşam etkinliklerini bozmaktadır.

– Matematik terimlerini, kavramları anlayamama

– Dört işlemin mantığını kavramada zorluk yaşama. Toplama, çıkarma, çarpma, bölme yaparken işlem sırasını takip etmede zorluk yaşama

– Toplama ve çıkarma işlemini ve işaretlerini karıştırma (toplama yaparken geriye sayma, çıkarma yaparken ileriye sayma), ayırt etmede zorluk yaşama

– Sayıları tanıyamama, sayıları karıştırma (6-9,3-8,4-7 gibi), Eldeli sayıları toplamayı unutma

– Onluk bozarak çıkarırken yandaki sayıdan aldığı onluğu unutma

– Çarpım tablosunu öğrenmede sınıfın geneline oranla büyük ölçüde geri kalma

– Problem çözümünde izlenecek işleme karar verememe, işlem adımlarını atlama, karıştırma

– Problem çözerken hemen ilk adımın cevap olduğunu düşünme, geri kalan işlemleri yapmadan soruyu cevaplama biçiminde kendisini gösterir.

Yazılı anlatım bozukluğu, yazma güçlüğü (Disgrafi) nedir?

Kişinin kronolojik yaşı, zekâ düzeyi ve yaşına uygun olarak aldığı eğitim göz önünde bulundurulduğunda, yazma becerileri beklenenin önemli derecede altındadır. Bu bozukluk, okul başarısını veya yazılı metin derlemeyi gerektiren günlük yaşam etkinliklerini (dilbilgisi kuralları yönünden doğru cümleler ve iyi düzenlenmiş paragraflar yazma gibi) önemli ölçülerde bozmaktadır. Kişilerde okuma bozukluğu, matematik bozukluğu, yazılı anlatım bozukluğu bir arada görülebilir.

– Yazım hataları, Okunaksız ve düzensiz el yazısı

– Bazı harf, rakam ve sözcükleri ters yazma, b-d, m-n, d-t, g-ğ, g-y ,s-ş, c-ç, p-b, d-p gibi ünsüz harfleri karıştırma, ı-i, o-ö, u-ü, ü-ö gibi ünlü harfleri karıştırma

– Sözcükler arasında boşluk bırakmadan ya da sözcüğü birkaç parçaya bölerek yazma,

– Yazarken harf atlama, kelime sonuna gelen ekleri hatalı ve eksik yazma

– Yaşıtlarından ayrılır ölçüde yazmaya karşı isteksizlik gibi bozuklulara rastlanır.

Öğrenme güçlüklerinin tedavisinde izlenecek yol nedir?

– Çocuk hem vücut hem de psikolojik olarak ayrıntılı olarak değerlendirilmelidir. Bu değerlendirme sayesinde beyni ve zekâyı ilgilendirecek nörolojik ve psikiyatrik hastalıklar ekarte edilmiş olur. Altta yatan sebepler araştırılmalı, çocuğun genel zekâ seviyesi, entelektüel düzeyi, sosyal becerileri ve günlük yaşam becerileri değerlendirilmelidir.

– Bütün öğrenme güçlüklerinin tedavisinde izlenecek yol aynıdır ve altta yatan başka bir bozukluk yoksa tedavi eğitimdir.

– Değerlendirmenin sonucuna göre çocuğun ihtiyaçlarına uygun olarak uzmanlar tarafından bir eğitim programı hazırlanır. Çocuk normal bir okulda eğitime devam ederken ek olarak bireysel ya da grup halinde özel bir eğitime alınır.

–  Bu program evde veya uzmanlaşmış merkezlerde bireysel derslerle çocuğa uygulanır. Öğrenme bozukluğunun şiddetine göre sunulan eğitim desteğinin süresi ve yoğunluğu değişir. Hafif düzeydeki olgularda kısa süreli eğitim desteği bile yeterliyken; ağır vakalarda destek sürmesine rağmen akademik zorluklar devam edebilir.

– Öğrenme güçlüğünü ortadan kaldıracak ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Ancak eşlik eden psikiyatrik ve nörolojik bir hastalık (Dikkat eksikliği, kaygı bozukluğu, depresyon, epilepsi vs.) varsa onların tedavisi için ilaç kullanılabilir.

Çocuk nöroloji dalı olarak özellikle öğrenmeye etkisi olan nörolojik hastalıkları tespit ederek engel olan durumların iyileştirilmesine çaba gösteririz.