Yenidoğan Nöbetleri (Konvulziyonları)

Yenidoğan nöbetleri, Doğumdan sonra yaşamın ilk ayında olan bebekler yenidoğan olarak adlandırılır.  Doğumdan sonraki  ilk  bir ay içinde  ortaya çıkan nöbetlere (havale, atak, konvülziyon…) yenidoğan konvilsiyonları denir. Konvülsiyon (=nöbet) beyinde bir grup sinir hücresinin (nöronun) anormal deşarjı sonucu oluşan geçici nörolojik işlev bozukluğudur.

Zamanında doğan bebeklerde sıklık 1000 canlı doğumda 0.7-2.7 iken 1500 gramın altındaki erken doğan bebeklerde 1000 canlı doğumda 57.5 – 132 olarak bulunmuştur.
Yeni doğan konvülsiyonları etyoloji, klinik, tedavi, hastalığın seyri açısından diğer yaşlarda görülen konvülsiyonlardan ayrılır. Yenidoğanlardaki nöbetler büyük çocuklarda ve yetişkinlerde meydana gelen nöbetlerden farklıdır.

Yenidoğanlarda nöbetlerin sebepleri neler olabilir?

Doğumdan sonraki ilk 3 günde 

• Hipoksik iskemik ensefalopati (HIE, Beyin oksijensiz kalması)
• Beyin kanaması
• Kan şekeri düşmesi, hipoglisemi
• Erken dönemde kanda kalsiyum düşmesi, hipokalsemi
• Kanda sodyum azalması, hiponatremi
• Vitamin B6 (Pridoksin) bağımlılığı ve/ve ya eksikliği
• Doğumsal beyin yapı bozuklukları

Doğumu izleyen 3 günden sonra

• Geç dönemde kanda kalsiyum düşmesi, hipokalsemi
• Kanda magnezyum azalması, hipomagnezemi
• İnfeksiyonlar
• Gün konvülsiyonları
• Doğumsal metabolik hastalıklar
• Nörokutan sendromlar
• Doğumsal serebral anomaliler, Doğumsal beyin yapı bozuklukları
• Merkezi sinir sisteminin dejenaratif hastalıkları
• Kromozom anomaliler

 Yenidoğanlarda nöbetler nasıl olabilir?

 Nöbetler genellikle gizli (belirsiz, subbitle) olabilir. Çünkü bebeğin beyni hala gelişmektedir. Yenidoğan  döneminde beynin hem fizyolojik hemde morfolojik matürasyonu tamamlanmadığı için jeneralize tonik klonik konvülsiyonlar görülmez. Bu nedenle nöronal deşarjlar genellikle lokalize kalır ve gelişigüzel yayılır.

Nöbet anında bir yenidoğan;

• Nefes alıp vermenin uzun bir süre durması şeklinde (apneik konvulzyonlar) olabilir.
• Bebeğin yüz ifadesi, nefes alma ve kalp atış hızı değişebilir.
• Anormal göz hareketleri, göz kırpma, çiğneme, adım atma, boks hareketleri nöbet olabilir (subbitle nöbetler).
• Bir bacağın veya bir kolun sağ ya da solda değişebilen kasılması veya sertleşmesi olabilir.
• Tüm üst vücut aniden öne doğru sarsılabilir.
• Her iki bacak da dizleri bükülmüş olarak karnına doğru çekilebilir. Bu sırada ağlama çığlık atma ve ya donup kalma olabilir.
• Yanıt verme bozukluğunun (birçok nöbet türünü tanımlamak için kritik olan) yenidoğanlarda değerlendirilmesi zordur. Ebeveynler sesleri yenidoğanın dikkatini çekemediğinde duyarlılığın bozulduğundan şüphelenebilirler.

Yenidoğan nöbetlerinin genellikle gizli (belirsiz, subbitle) olabilmesi nedeniyle bazen uzmanlar bile yenidoğanlarda nöbetleri tanımlamakta zorluk çekerler. Normal bebekler, daha büyük bir çocuk veya yetişkinlerde epilepsi öngörülebilecek birçok ani, kısa sarsılma, yüz buruşturma, bakış ve ağız hareketleri gösterebilir. Bir bebekte ise epilepsi nöbeti için şüphelenilmesi gereken belirtiler daha az tipiktir.

• Davranış değişiklikleri oluyorsa ve aynı yaştaki çocuklar ile benzer değilse.
• Şüpheli bir davranışı ebeveynler, doktor tarafından izlenmesi için evde videoya kaydetmeleri teşhis için çok yararlıdır.
• Tekrarlanan basit davranış özellikleri bile ataklar halinde veya sürekli ise önemli olabilir.
• Nöbetler çocuk hem uyanık hem de uykudayken ortaya çıkabilir.
• Nöbetler duruş veya aktivite değişiklikleri ile ortaya çıkmaz veya kolun veya bacağın hafifçe hareket ettirilmesiyle durdurulamaz.

Bebeğinizde böyle durumlar ile karşılaşıyorsanız nöbet olabileceğini aklınıza getirerek bir uzmana başvurunuz.

Hangi davranışlar kolayca nöbetlerle karıştırılır?

Bebeklerdeki Moro refleksi, nöbetle kolayca karıştırılabilen mükemmel bir normal yanıttır. Bir bebek, başının desteğinin anlık olarak kaldırılması, yüksek bir gürültü veya parlak bir ışıkta olduğu gibi ürküyorsa, aniden sırtını sertleştirecek, kolları ve bacakları vücuttan dışarı doğru uzanacak ve parmakları açılacaktır. Moro refleksi ilk üç aya kadar tam ve beş aya kadar daha hafif formda devam eder.

Bebeklerde nöbetlerle karıştırılabilecek bir diğer normal davranış örnekleri de titremelerdir. Titreme hareketleri veya ürpermeler epileptik nöbetler değillerdir. Ancak sık ve gürültülü, tek taraflı baskın olan, elle tutulunca durmayan titremeler her durumda epileptik nöbet açısından incelenmelidir.

EEG yenidoğanlarda nöbetlerin teşhis edilmesine yardımcı olur mu?

Nöbetlerin tanımlanmasında genellikle çok yardımcı olan elektroensefalogramın (EEG) yenidoğanlarda yorumlanması daha zordur. Yenidoğanlarda beyin elektriksel aktivitesinin normal ve anormal paternleri daha açık bir şekilde tanımlanmasına rağmen, belirsizlik alanları hala mevcuttur ve sadece özel olarak eğitilmiş pediatrik nörologlar yenidoğan EEG paternlerini ustalıkla yorumlayabilir.

‘İyi huylu ailesel yenidoğan konvülsiyonları’ (Benign familial neonatal convulsion) ne demektir?

Nadir bir genetik bozukluğu olan, iyi huylu ailesel yenidoğan konvülsiyonları olan yenidoğanlarda, yaşamın ilk günlerinde sık sık kısa nöbet geçirmeye başlarlar. Bozukluk genellikle otozomal dominant bir gen tarafından miras alınır (yani bir ebeveynin de bozukluğu vardı). Ayrıca çocuğun DNA’sındaki spontan mutasyondan da kaynaklanabilir. Nöbetler genellikle 6 ila 9 aylıkken durur.

Yenidoğan nöbetlerinde tedavide neler önemlidir, nasıl bir yol izlenmektedir?

Yenidoğan  nöbetleri nörolojik gelişimi olumsuz etkileyeceği için acil tedavi gerektirir. Bu yüzden bir yandan etyolojik sebebi araştırılırken bir yandan da tedavi başlanır.

– Nöbet sırasında solunum ve dolaşım desteği, oksijen verilmeli, damar yolu açılmalı ve kan örneği alınmalıdır.
– Öncelikle hipoglisemi, hipokalsemi, elektrolit düzensizliği gibi sorunlar düzeltilmelidir.

-Genel olarak kabul edilen görüş bir saat içinde üçten fazla nöbet görülür yada tek bir nöbet üç dakikadan fazla sürerse antikonvülsan ilaç tedavisinin başlanmasıdır.

-Nörolojik inceleme ve EEG normalse hasta taburcu edilmeden antikonvülsan tedavi sonlandırılır. Nörolojik incelemede bozukluk var ancak EEG normalse tedavi bir ay sürdürülüp hasta kontrole çağrılır. Kontrolde nörolojik inceleme normalse tedavi kesilir.
– Nörolojik incelemede anormal bulgular varsa ilaç üç ay daha kullanılır.
– Üç ayın sonunda, bu süre içinde nöbet gözlenmemişse tedavi kesilir.